Verslaving treft iedere populatie in de zorg. Juist in de Geestelijke Gezondheidszorg lijkt de aanwezigheid van problematisch middelengebruik vaker regel dan uitzondering. Kijken we naar de uitvoerend professionals en de kennis en kunde van verslaving, dan blijkt dat er behoefte is aan het op peilhouden en vergroten van kennis en kunde. In de beroepsgroepen Social workers, Psychologen en Psychiatrisch Verpleegkundigen blijkt kennis en kunde omtrent verslaving vaak onderdeel van een gevolgd curriculum. Toch valt in deze beroepsgroepen juist veel te leren over abstinentie gerichte behandeling en begeleiding. Ook de emotionele aspecten van verslaving en ‘de overname van verbinding door dwang’ is voor velen een terrein waar dankbaar over geleerd wordt. Naast de psycho-sociale (behandelende) disciplines zijn vooral begeleidende taken en reguliere verpleegkundige taken toebedeeld aan verpleegkundigen die werkzaam zijn in de GGZ. Juist deze beroepsgroep is het meest in contact met cliënten in detoxificatie, crisis en overige psychiatrie en vormen ze ‘de voorhoede’ van opvolgende curatieve behandeling in een verslavingskliniek.
In de zoektocht wat voor verpleegkundigen passend en wenselijk is vonden we in Reinier van Arkel (locatie Jeroen Bosch Ziekenhuis) een enthousiaste partner die samen met ons de inventarisatie van wenselijke effectieve bijscholing aanging. Na overleg met Manager Zorg Alexandra de Bakker, leerling verpleegkundige Mandy Pellegrom, ervaringsdeskundige-verslaving Esther Falck en gesprekken met verpleegkundigen op de afdelingen kon de bijscholing worden vormgegeven.
De scholing is een ‘actieve klassikale tweedaagse’ geworden met een online oefen en raadpleeg module op het interactieve platform Elsden Academy (EA). Juist het ontwerpen van een maatwerk platform waar kennis en kunde kan worden geraadpleegd blijkt een waardevolle tool. Door het inzetten van EA kan de uitleg en oefening van de tweedaagse verder worden uitgediept en houdt de bijscholing een blijvende waarde. Actuele kennis en kunde is hierdoor op ieder gewenst moment beschikbaar voor verpleegkundigen waarbij de inhoud is gericht op de werkzaamheden van verpleegkundigen binnen Reinier van Arkel.
EA voor Reinier van Arkel kent generieke modules en specifieke modules. De generieke modules gaan over het ontstaan en progressie van verslaving, actuele informatie over middelen, gedragingen, signalering, weerstand, passiviteit en terugval. De specifieke modules zijn voorzien van praktische tools voor omgang met ouderen en middelengebruik, cliënten met persoonlijkheidsstoornissen en middelengebruik, de invloed van middelen bij psychoses en schizofrenie en het betrekken van de naasten van een cliënt.
De klassikale scholing richt zich op kennen en kunnen. Kennen heeft betrekking op psycho-educatie en kunnen behelst activerende gespreksvoering. Hierin blijft klassikale scholing leidend. In twee actieve lesdagen worden deelnemers getraind in de begrippen Verslaving, Motiveren en Activeren. Met een focus op de zelfwerkzaamheid van cliënten worden oefeningen uitgevoerd waarbij de capaciteit, ernst van comorbiditeit en (soms verborgen) hulpvraag van de cliënt centraal staat. Het inbrengen van eigen casuïstiek in scholing is vanzelfsprekend essentieel.
In de keuze van docenten is gekozen voor docenten die naast een achtergrond als behandelaar en leidinggevende in de verslavingszorg ook ervaringskennis beschikken. Deelnemers geven hierin aan dat dit een grote meerwaarde is in het begrijpen en effectief begeleiden van hun cliënten. In de afronding van de eerste scholingen bleek dat de opgedane kennis direct in praktijk kan worden gebracht en zijn we dankbaar een blijvende bijdrage te kunnen leveren aan cliëntgerichte benadering.
