Naasten, wie is er voor ze?

In een veranderende GGZ lijkt de rol van de naaste van een verslaafde nog steeds niet prominent genoeg. De client krijgt hulp en de kans om een ‘middelen-vrij’ leven volgens nieuwe normen en waarden te starten. De naasten keren terug naar normalisatie, als dat er ooit was, of is dat ook groei? Hoe respecteer je elkaars traject en krijg je voor jezelf de juiste hulp? Hoe ga je om met weerstand en teleurstelling, machteloosheid en hoop? In de jaren dat ik met Heleen Doornbos het familie-programma voor Tactus verzorgde was er een duidelijke lijn te ontdekken in de emoties van naasten. Aanvankelijk afwachtend en uiteindelijk enthousiast over het programma, maar onmachtig over hun geliefde verslaafde naaste. Enthousiasme kwam voort uit de samenwerking die ze voelden met de groepsgenoten en met ons, maar ook de waarde die ze zagen in de inhoud van het programma. Processen werden logisch uitgelegd en ze stonden niet meer alleen in hun machteloosheid. Omgang met naasten vergt ervaring, kennis en kunde. Ervaring is nodig om ze te begrijpen, kennis om de twijfels weg te nemen over processen en verslaving. Kunde is nodig om in de juiste taal om te kunnen gaan met empathie en advies, wanneer leef je mee en waar intervenieer je als professional? Daarvoor is het voor professionals noodzakelijk de fasering van onmacht te kennen, van een schijnbaar ‘niet-bestaand’ probleem tot een onhoudbaar leven. Naasten hebben de neiging in de eerste fase nog te ontkennen, daarna het probleem op te willen lossen en daarna volgt de vicieuze cirkel. De cirkel kenmerkt zich door een herhalende chaos die weer de basis is voor een ‘reorganisatie’ van het systeem.

Uiteindelijk lijkt ontsnappen of herstel de enige manier om er mee om te gaan waarbij alleen herstel voor acceptatie kan zorgen. Acceptatie voor de naaste zelf, acceptatie voor een eigen leven maar ook acceptatie dat de naaste haar of zijn geliefde niet gaat redden.

Wat kunnen ze dan wel doen voor zichzelf en misschien ook wel de ander? Voor wie naasten effectief en professioneel wil steunen is er de Elsden Naasten Programma Training (ENPT). Ervaringsdeskundigheid in het leven met een naaste is onder de deelnemers vaker regel dan uitzondering. We steunen en coachen je tijdens de lesdagen en daarbuiten. In de ENPT leren we helpend helpen. De klassen zijn klein, maximaal tien deelnemers om ruimte te geven en krijgen voor het delen van cases en eigen ervaring.

De doelstelling van deze training is dan ook om als professional een naasten-programma te begeleiden, ontwerpen en faciliteren.

Voor zelfhulpgroepen hebben we een trainingspakket om in te zetten bij familiegroepen (deze stellen we graag op maat en kosteloos beschikbaar).

Tweemaal per jaar starten we met de training ENPT voor (aankomend) professionals. De facilitatie van de training is in handen van Heleen Doornbos, Sally Maes en mijzelf (Meino). Een sterk en empathisch team doordat we alle drie ervaringsdeskundig zijn als naaste en we allen behandelaar zijn. Naast mijn ervaring met een verslaafde ouder ben ik zelf ook een verslaafde in herstel. Sally werkte met het VAD in België en heeft ruime ervaring in het werken met naasten. Heleen werkte ruim acht jaar in het Hazelden/Betty Ford (Outpatient Family) programma van Tactus Minnesota. In december starten we weer een training, vier dagen over twee maanden. Veel interactie met gelijkgestemden en professionals en tot slot een werkbaar model om in de praktijk te gaan brengen. Voor meer informatie kun je ons mailen of bellen. Opgave en informatie is ook beschikbaar via de site. We helpen je graag verder.

Tekst:Meino de Vries